Energiecafe 🌿 Energie uit het Achterland – Deel 1 van 3 | Van Turf naar Thermiek
Energiecoöperatie Lemsterland – Dorp Centraal
Samen energie van eigen bodem
🌿 Energie uit het Achterland – Deel 1 van 3 | Van Turf naar Thermiek
Energiecoöperatie Lemsterland – Dorp Centraal
Samen energie van eigen bodem
De Echtenerveenpolder leverde in de 18e eeuw turf aan Amsterdam — brandstof die de stad warm hield maar het landschap uitputte. Drie eeuwen later levert dezelfde polder opnieuw energie, ditmaal schoon en stil: warmte uit het water via AquaThermiek. Een verhaal over verleden, toekomst en hoe innovatie weer wortelt in het Friese achterland.
Inleiding
In onze dorpen bruist het van de energie – letterlijk en figuurlijk. Steeds meer inwoners zetten zelf stappen om duurzame warmte en stroom op te wekken.
Als Energiecoöperatie Lemsterland – Dorp Centraal willen we deze pioniers graag in beeld brengen. Ze laten zien dat de energietransitie niet van bovenaf hoeft te komen, maar juist van onderop groeit – uit ons eigen achterland.
In een drieluik nemen we u mee langs drie inspirerende voorbeelden:
- AquaThermiek in de Echtenerveenpolder
- Industriële palletkachel bij Conrad Braber
- Bodemenergie bij Willem de Bruijn
Vandaag deel 1: de geschiedenis en toekomst van de Echtenerveenpolder – van turf tot thermiek.
Een polder vol energie
Drie eeuwen geleden was de Echtenerveenpolder één groot energiewingebied. Hier werd turf gestoken, gedroogd langs de vaarten en per praam en skûtsje afgevoerd via de Klijnsmavaart en de Pier Christiaansloot naar het Tjeukemeer en verder over de Zuiderzee richting Amsterdam. Turf was dé brandstof van de 18e en 19e eeuw: zonder deze brandstof zouden de haardvuren, ovens en brouwerijen in de stad zijn gedoofd.
De polder voorzag Holland van warmte, maar liet tegelijk diepe sporen na in het landschap: uitgeveende stukken, plassen die later meren werden, en nederzettingen van turfstekers die onder zware omstandigheden hun arbeid verrichtten.
De oude draaibrug aan de Koopmanweg
Aan de Koopmanweg, waar de Klijnsmavaart zich door de Echtenerveenpolder slingert, lag ooit een kleine draaibrug. Deze brug was eeuwenlang een levendig punt in de turfvaart.
Hier werden turfschepen geschut tussen de Pier Christiaansloot en de Klijnsmavaart om hun lading richting het Tjeukemeer te brengen. Langs de oevers lagen stapels turf te drogen, klaar om ingeladen te worden in de Friese pramen en skûtsjes die de brandstof naar de stad brachten.
De draaibrug maakte het mogelijk dat schepen ongehinderd konden passeren en was tegelijk de verbinding voor boeren en handelaren over land. Vandaag is het er stil, maar wie goed kijkt, ziet in het water nog altijd de sporen van die bedrijvige tijd – een herinnering aan een landschap dat ooit de motor was van de Hollandse energievoorziening.
Van turf naar thermiek
Ruim twee eeuwen later is de cirkel rond. Ook nu levert de polder weer energie – maar dit keer duurzaam. Waar vroeger turfbulten lagen, liggen nu sloten en vaarten vol onzichtbare warmte. Die warmte kan worden benut met AquaThermiek: een techniek waarbij energie uit oppervlaktewater wordt gehaald om woningen te verwarmen.
In mijn eigen project heb ik, onder de bodem van de sloot, zo’n 800 meter tyleenleiding aangelegd. Door het stromende water uit de Klijnsmavaart wordt warmte onttrokken, die via een water-water-warmtepomp ons huis en douchewater verwarmt.
Geen gas, geen turf – maar schone, hernieuwbare energie, rechtstreeks uit het water dat ons landschap al eeuwen vormt.
Een andere toekomst
Stel u voor dat deze techniek in 1700 al had bestaan. Het landschap van de Echtenerveenpolder zou er heel anders hebben uitgezien. Geen uitgeveende plassen, geen turfstekers die hun ruggen kromden, geen scheepsladingen turf naar Amsterdam. In plaats daarvan een netwerk van leidingen in de bodem en huizen die verwarmd werden door de warmte van de vaarten.
Het landschap had zijn hoogveen kunnen behouden – en tóch had Amsterdam zijn energie gehad.
Slotgedachte
De vergelijking maakt duidelijk hoe revolutionair deze techniek is. Waar turfwinning het landschap aantastte en uitputte, geeft AquaThermiek een nieuwe betekenis aan dezelfde wateren.
Het is stil, schoon en hernieuwbaar.
De Echtenerveenpolder is daarmee niet alleen een gebied met een rijk verleden, maar ook een laboratorium voor de toekomst.
Als coöperatie willen wij dit verhaal vertellen: dat ons landschap al eeuwenlang energie levert – toen in de vorm van turf, nu in de vorm van thermische warmte uit water.
En dat we samen kunnen kiezen voor een energiewinning die het landschap niet verbruikt, maar juist bewaart.
Word lid – samen sterker
Wil jij ook advies of begeleiding bij het verduurzamen van je huis of bedrijf? Word dan lid van Energiecoöperatie Lemsterland – Dorp Centraal of steun ons met een bijdrage.
✅ Als lid krijg je toegang tot de kennis en ervaring van onze adviseurs.
✅ We helpen met praktische oplossingen, subsidieaanvragen en keuzes voor jouw situatie.
✅ Je wordt onderdeel van een groeiend netwerk van dorpsgenoten die samen het verschil maken.
Lid worden kan al vanaf € 25 per jaar.
Meer weten of direct aansluiten?
📧 info@dorpcentraal.nl 🌐 www.dorpcentraal.nl
📱 Scan de QR-code om lid te worden of een bijdrage te doen:
👉 https://dorpcentraal.nl/sponsor-je-vereniging/
📸 Foto’s: collectie Rob van den Ancker – Energiecoöperatie Lemsterland – Dorp Centraal
Historisch beeld: oude draaibrug aan de Koopmanweg over de Klijnsmavaart. Moderne beelden: AquaThermiek-installatie – leidingen, koppelingen en warmtewisselaar onder de slootbodem.
🌿 Energie uit het Achterland – Deel 2 van 3
Vlam vooruit – Industriële palletkachel bij Conrad Braber
In Echten laat Conrad Braber zien hoe je resthout kunt omzetten in schone warmte. Zijn industriële palletkachel verwarmt het bedrijfspand efficiënt én duurzaam, zonder afhankelijk te zijn van gas. Wat vroeger afval was, wordt hier brandstof voor de toekomst. Een sterk voorbeeld van circulaire energie, lokaal bedacht en uitgevoerd.
Volgende keer vertelt Conrad hoe techniek, nuchter verstand en vakmanschap samenkomen in zijn moderne warmtebron.
📍 Locatie: Oosterzee 👤 Initiatief: Conrad Braber
🌿 Energie uit het Achterland – Deel 3 van 3
De kracht van de bodem – Warmte van onder onze voeten
In Delfstrahuizen benut Willem de Bruijn de warmte die de aarde zelf biedt. Zijn geavanceerde bodemenergiesysteem haalt ’s winters warmte omhoog en levert ’s zomers natuurlijke koelte. Het resultaat: comfort, lagere energiekosten en een systeem dat geruisloos samenwerkt met de natuur.
Willems project laat zien hoe innovatie letterlijk onder je voeten begint — een stille, duurzame krachtbron in het Friese achterland.
📍 Locatie: Delfstrahuizen 👤 Initiatief: Willem de Bruijn
☕🌞 Bezoek een Energiecafé bij jou in de buurt!
Ontdek hoe energie uit het achterland écht werkt
Na onze serie Energie uit het Achterland nodigen we inwoners, dorpsgenoten en ondernemers van harte uit om deze projecten nu in het echt te komen bekijken.
Tijdens drie Energiecafés openen de initiatiefnemers hun erf, werkplaats of tuin voor publiek.
Kom langs, stel je vragen, en ontdek hoe energie niet alleen uit zonnepanelen komt, maar ook uit water, hout en aarde!
🔹 Energiecafé 1 – Van Turf naar Thermiek
Locatie: Echtenerveenpolder
Initiatiefnemer: Rob van den Ancker
Wat je ziet: Hoe warmte uit slootwater wordt gehaald via 800 meter tyleenleiding en een water-waterwarmtepomp.
Aanmelden: 👉 Klik hier om je aan te melden voor Energiecafé 1
Locatie: Oosterzee
Initiatiefnemer: Conrad Braber
Wat je ziet: Hoe resthout uit de regio wordt omgezet in duurzame warmte met een industriële palletkachel.
Aanmelden: 👉 Klik hier om je aan te melden voor Energiecafé 2
🔹 Energiecafé 3 – De Kracht van de Bodem
Locatie: Delfstrahuizen
Initiatiefnemer: Willem de Bruijn
Wat je ziet: Hoe warmte en koelte rechtstreeks uit de bodem worden gewonnen met een slim energiesysteem.
Aanmelden: 👉 Klik hier om je aan te melden voor Energiecafé 3
📅 De exacte data en tijden van de drie Energiecafés vind je op onze website.
👉 www.dorpcentraal.nl
💚 Samen laten we zien dat duurzame energie niet ver weg is – het begint gewoon bij ons, in het achterland.
